#AskYenly: Giận không xấu. Buồn cũng không sai.
"Chị ơi, làm thế nào để kiểm soát cảm xúc tiêu cực của mình, đặc biệt là với người thân ạ?"
Cách đây khoảng 10 năm, nếu ai đó nói với chị về “chữa lành” hay “hiểu bản thân”, chắc chị sẽ nghĩ đó là chuyện xa vời và phí thời gian. Vì chị từng nghĩ: “Mình có sao đâu? Cuộc sống bình thường mà. Có gì để chữa? có gì để hiểu?” Nhưng rồi chị dần nhận ra: cảm xúc, cách cư xử và phản ứng của mình hôm nay không tự nhiên mà có, mà đã được hình thành từ những trải nghiệm trong quá khứ.
Để kiểm soát được cảm xúc hiện tại, mình cần quay về tìm hiểu chính mình và cả những ký ức cũ đã âm thầm tạo nên con người mình bây giờ. Có lẽ câu hỏi đơn giản mà chị thấy vừa thú vị vừa đầy thách thức là:
“Vì sao mình lại như thế này?”
Một câu hỏi rất cơ bản, nhưng sẽ thực sự “thay đổi” em nếu em đủ tò mò, và dám hỏi.
Trước đây chị không hiểu vì sao mình lại cần “chữa” lành, đơn giản vì chị không nghĩ mình từng trải qua điều gì quá lớn lao hay “đau đớn” để gọi là tổn thương cả. Nhưng sau này chị mới hiểu:
“Chấn thương” (trauma) không nhất thiết phải là một sự kiện đau đớn, mà là cách mình nhìn nhận và ghi nhớ về sự kiện đó như thế nào, và ai trong chúng ta cũng có những “chấn thương” của riêng mình.
Cùng một trải nghiệm như “luôn phải đi học về một mình, không ai đón”, có người sẽ lớn lên với niềm tự hào: “Mình tự lập từ nhỏ, mình mạnh mẽ.”
Nhưng cũng có người sẽ ghi nhớ điều đó như một nỗi buồn: “Không ai cần mình. Mình bị bỏ rơi.”
Chính cách mình gắn nghĩa cho những trải nhiệm quá khứ sẽ âm thầm tạo ra cách mình cảm nhận và phản ứng với thế giới hôm nay. Nếu mình không hiểu bản thân, thì chính những trải nhiệm cũ đó sẽ điều khiển cảm xúc hiện tại mà mình không hay biết.
Chỉ cần ai đó đến muộn, thất hứa, hay im lặng, mình có thể thấy tổn thương và có những phản ứng/cảm xúc rất tiêu cực. Nhưng thực ra, cảm xúc đó là sự phản ứng của một vết thương cũ chứ không hẳn đến từ người trước mặt.
Người thân là những người dễ chạm vào tổn thương của mình nhất không phải vì họ cố ý, mà vì lời nói của họ có trọng lượng nhất với mình. Chính vì thế, chỉ một hành động hay câu nói vô tình cũng đủ để khơi dậy những cảm xúc cũ.
Chị tin rằng hiểu mình, hiểu vì sao mình lại phản ứng như vậy chính là bước đầu tiên để học cách kiểm soát cảm xúc. Không phải để đổ lỗi cho ai, mà để mình có thể phản ứng một cách tỉnh táo hơn, thay vì lặp lại vô thức những vòng cảm xúc cũ. Hiểu bản thân là một sức mạnh thầm lặng. Không ai dạy mình điều đó cả, nhưng ai cũng có thể tự học, bằng sự kiên nhẫn và tình thương dành cho chính mình.
Thời buổi này cũng có rất nhiều cách để em bắt đầu “tìm hiểu về bản thân”: từ sách, podcast, lớp học, hoặc chỉ đơn giản là viết lại cảm xúc của mình mỗi ngày. Hành trình của mỗi người sẽ khác, nhưng chị mong em sẽ sớm nhận ra rằng: Giận không xấu. Buồn cũng không sai.
Nhưng những phản ứng thiếu kiểm soát có thể làm tổn thương người khác và khiến chính mình phải hối tiếc sau này. Kiểm soát cảm xúc cũng không có nghĩa là kìm nén. Mà là quay về bên trong để lắng nghe: cảm xúc này đến từ đâu? Nỗi đau này đang muốn nói với mình điều gì?
Và khi em bắt đầu hiểu được chính mình, em sẽ thấy bình tĩnh hơn, tự tin hơn và có thể chọn cách phản ứng nhẹ nhàng hơn, ngay cả trong những giây phút khó khăn nhất.
Best of luck em,
Để tìm hiểu thêm về cách tháo gỡ những nút thắt trong giao tiếp, hiểu nguồn gốc của những phản ứng cảm xúc, và biết cách giữ vững sự bình tĩnh ngay cả khi đối thoại với người thân hay đồng nghiệp, mọi người có thể tìm hiểu Khóa học Giải quyết mâu thuẫn của mình.
